Aanleg Sumatraspoorlijn
Het tweede grote spoorwegproject vond bij Pakan Baroe plaats
De Sumatra-spoorweg moest een rail-verbinding geven tussen Noord-Sumatra (Medan) en Midden-Sumatra (Padang), nodig voor de Japanse oorlogvoering. De spoorlijn verbond Pakan Baroe (aan de noordzijde) met Moearo (aan de zuidzijde) en werd ongeveer 220 km lang. Er waren in totaal 14 kampen langs de spoorlijn, van waaruit het werk werd uitgevoerd. Tussen kamp 8 en 9 werd nog een zijspoor aangelegd naar een kolenmijn (kamp 14); tussen kamp 10 en 11 werd de aansluiting gemaakt tussen het noordelijke en het zuidelijke deel. De bouw van de spoorweg begon op 24 mei 1944, de spoorweg kwam gereed op 15-8-1945, toevallig precies de datum van de Japanse capitulatie.
De werkzaamheden werden eerst uitgevoerd door romusha’s. Vanaf maart 1943 werden naar schatting dertigduizend, in de meerderheid Javanen op transport gesteld met bestemming Pakanbaroe. Van hen bereikten 22.000 man de bestemming, 4.000 kwamen om aan boord van een schip dat getorpedeerd werd tussen Java en Singapore en nog eens circa 4.000 aan boord van de Junyo Maru. Tijdens de werkzaamheden tussen april 1943 en september 1945 was de tol van uitputting, ziektes voedselgebrek en de totale afwezigheid van enige medische verzorging 17.000 mensen. Slechts 5.000 van de in het totaal 30.000 Romusha’s haalden het einde van de oorlog.
Toen het project niet voldoende snel vorderde, werden krijgsgevangenen ingezet. Inclusief de 458 leden van Atjeh-Party die over land is gekomen, werden in het totaal 6.764 krijgsgevangen verscheept of op transport gesteld met bestemming Pakanbaroe. Tijdens het zeetransport kwamen 178 man om bij de torpedering van de Harugiki Maru (Zie voor Nijmeegse slachtoffers gebeurtenis "Japanse bezetting van Indië – 08 Transporten van krijgsgevangenen over zee") en 1.620 gevangenen bij de ondergang van de Junyo Maru (Zie gebeurtenis "Japanse bezetting van Indië – 11 Junyo Maru getorpedeerd door Britse onderzeeër Tradewind"). In de kampen aan de spoorlijn vielen volgens de Oorlogsgravenstichting 519 Nederlandse krijgsgevangenen ten prooi aan ondervoeding, ziektes en ongevallen. Onder hen waren 4 mannen die banden met Nijmegen hadden.
Bronnen: Japansekrijgsgevangenkampen.nl, Eindstation Pakan Baroe 1944-1945 geschreven door Henk Hovinga.