De heer Peter Mathijs Antonius Smedts, roepnaam; Piet,
geboren op 1 december 1913 te Maasbree (Limburg), was op 10 juni 1942 te
Ubbergen voor de wet getrouwd met mevrouw Hendrika Coletha Maria Scheers,
roepnaam: Riek, geboren op 23 november 1914 te Bemmel. Piet was schoorsteenbouwer
waardoor hij een reizend beroep had. Hij leerde zijn toekomstige vrouw Riek
kennen toen hij pension hield in café Waalzicht in de Ooijpolder van de ouders
van Riek, en op 6 april 1943 werd een dochtertje geboren genaamd Johanna
Petronella Hendrika Maria Smedts, roepnaam: Joke.
Piet en Riek woonden tijdens hun huwelijk in Nijmegen, aan
de Augustijnenstraat 16, boven een café tegenover de kerk. Bij het bombardement
van 22 februari 1944 viel de kerktoren op de huizen aan de overkant, en ook op
het huis waar Riek met haar dochtertje Joke op dat moment aanwezig was. Zij
overleefden beiden het bombardement, maar het huis was onbewoonbaar.
Het gezin kon tijdelijk terecht bij de ouders van Riek in de
Ooij(polder), en daarna boven het café van een broer van Riek aan de
Ubbergscheweg 1. Uit
veiligheidsoverwegingen moesten zij in september 1944 evacueren, en trokken ze
opnieuw naar haar ouderlijk huis in de Ooij. Daar zijn Piet en Riek bij de
bominslag op café Waalzicht te Groenlanden omgekomen. Het dochtertje Joke (18
maanden oud) overleefde de bominslag, ingeklemd tussen de dode lichamen van
haar ouders.
De familie van Piet, woonachtig in America (bij Horst) vernam
een half jaar na de ramp dat Piet en Riek omgekomen waren. Ze wisten vanaf dat
moment dat er een meisje was dat het overleefd had. Ze ontdekten dat het kind
ondergebracht was bij een welgestelde ondernemersfamilie in Nijmegen en ze stelden
vast dat het Joke was. Door een samenloop van omstandigheden luisterde het
meisje in het opvanggezin inmiddels naar de naam Ans en gezien haar leeftijd
was dat na een half jaar een voldongen feit. Er was inmiddels een band ontstaan
tussen de opvangouders en het kind en de opvangfamilie wilde haar heel graag
houden. De familie Smedts was nog in diepe rouw en tegelijkertijd gelukkig dat
Joke de ramp had overleefd. De twee families gingen met elkaar in gesprek over
wat nu het beste zou zijn voor het kind. In december 1945 kwam men overeen dat
het meisje op zou groeien bij de opvangouders, Joke was inmiddels 2 jaar en 7
maanden oud. Leidend daarin is geweest dat een eventuele tweede scheiding, nu
van de opvoedouders, het welzijn van het meisje niet zou bevorderen. Er werd
afgesproken dat het meisje contact zou houden met haar biologische familie. De
afspraken werden notarieel vast gelegd omdat er toentertijd nog geen adoptiewet
was. Toen die wet eind 1956 tot stand kwam, werd het meisje in 1957 geadopteerd
en ging ze ook officieel Ans Biessels heten (ze was toen 14 jaar). Ofschoon de
familie Smedts en vooral oma Smedts meer contact met hun Joke hadden willen
houden, zagen zij dat het meisje gelukkig was bij de familie Biessels en kwam
het na verloop van tijd in goed overleg toch tot een werkbare nieuwe situatie
waardoor er tot in de huidige generaties bij bijzondere gelegenheden contact is
blijven bestaan.
Ans Braam-Biessels overleed te Middelburg na een kortstondig
ziekbed op 6 mei 2019.
Bronnen: manuscript van Grad Smedts, de jongste broer van
Piet, september 2007; e-mails van Carla Rieter, 12 en 14 september 2010;
e-mails Rob Essers 22 april 2012; De Gelderlander 4 mei 2015 met foto van Ans
Braam-Biessels; Huub Smedts, Een indringende geschiedenis van gelaagde
dilemma’s voor twee families nader beschouwd (29 oktober 2022; 15 blz.) Bart Janssen, Het verdriet van Nijmegen 1940-1945 blz 1127 ev