1940
-
-
-
-
1941
-
-
-
-
1942
-
-
-
-
1943
-
-
-
-
1944
-
-
-
-
1945
-
-
-
-
> 1945
-
-
-
-

Japanse bezetting van Nederlands-Indië

20 of 24 februari 1942

ds. Creutzberg

Karel Frederik Creutzberg

 

Dominee Karel Creutzberg, zoon van ds. Jelis Jan Creutzberg(1879-1951) en  Francoise Nellij van Stein Callenfels (1885-1960), verbleef sinds 1933 als dominee op diverse plaatsen in Nederlands-Indië. Daarnaast was hij sinds 1941 ook legerpredikant in Balikpapan en daar trokken de Japanse troepen in januari 1942 binnen. Omdat de olievelden door het KNIL ondanks een Japans ultimatum vernield waren, werden alle daar nog aanwezige Nederlanders onder wie ds. Karel Creutzberg een maand later (op 20 of 24 februari 1942) vanaf het strand in Balikpapan in zee gedreven en neergeschoten. 

De naam van Karel F. Creutzberg komt voor op de herdenkingsplaquette van het Stedelijk Gymnasium Nijmegen. Kennelijk was hij oud-leerling van deze school. Zijn vader, ds. J.J. Creutzberg, in Nijmegen verloor tijdens de oorlog twee zonen, Karel en Loed. Bovendien kwam ook de verloofde van zijn dochter, hulppredikant M.C. Cavaljé, als gevolg van verzetswerk om het leven.

Bron: OGS, ged.boek 40; e-mail J.Brauer 7 nov.`09; Jaarboek Numaga 2013, p.46-47 over het gezin van ds. J.J. Creutzberg. Het archief van Karel Creutzberg, voornamelijk bestaande uit brieven aan zijn ouders in Nijmegen uit de jaren 1933-1942, wordt bewaard in het Regionaal Archief Nijmegen; van die brieven is een transcriptie voorhanden.

 

Persoongegevens

Overlijdensgegevens

Naam:
K.F. Creutzberg
Voornamen:
Karel Frederik
Roepnaam:
Geslacht:
Man
Nationaliteit:
Nederlandse
Geloof:
Nederlands-hervormd
Beroep:
Ds. Res.L. pred. KNIL
Burgerlijke staat:
gehuwd
Adres:
Hazenkampseweg 26
Woonplaats:
Nijmegen
 
Geboortedatum:
02-10-1908
Geboortedatum toevoeging:
Geboorteplaats:
Anna Paulowna
Datum:
20-02-1942
Datum toevoeging:
Leeftijd:
33 jaar

Plaats:
Balikpapan (Ned.Indië)
Locatie:
Balikpapan
Begraafplaats:
Ereveld Kembang Kuning 176-179, Surabaya
Omstandigheid:
omgebracht
 
Categorie:
Militairen: Nederlands
Dossiernummer:
OGS

Balikpapan -Borneo- Massa-executie

De olievelden van Tarakan, een eiland bij de noordoostkust van Borneo (Ned. Indië), het huidige Kalimantan, bleken vernield te zijn, toen de Japanners Tarakan in januari 1942 in handen kregen. De Japanners wilden, hoe dan ook, voorkomen dat hetzelfde zou gebeuren met de olievelden in Balikpapan, stad aan de oostkust van Borneo. De in Tarakan krijgsgevangen genomen kapiteins A.H.Colijn en G.L. Reinderhoff werden door de Japanners met een ultimatum naar Balikpapan gezonden. Het ultimatum hield in dat alle Nederlanders, militairen en burgers, gedood zouden worden als te Balikpapan de olievelden werden vernield. Direct na het overhandigen van het ultimatum liet de bevelvoerende luitenant-kolonel C. van den Hoogenband er de olievelden onklaar maken. Een ooggetuige J.Th.van Amstel (donker gekleurd, kon zich voordoen als Indonesiër) verklaarde dat hij op 24 februari zag, dat alle Nederlanders, inclusief de patiënten uit het hospitaal van Balikpapan, bij elkaar gezet werden op het strand van Balikpapan. Twee ambtenaren van het Binnenlands bestuur werden eerst onthoofd. Daarna werden de Nederlanders de zee in gedreven, waar ze één voor één werden doodgeschoten, In totaal zijn de namen van 61 Nederlanders bekend, onder wie drie uit Nijmegen afkomstig, dominee K.F.Creutzberg, sergeant A.G.H.Dikschei en hoofdinspecteur van politie W.H.Verplak. Over de datum waarop de moordpartij plaatsvond bestaat verschil van mening, 20 of 24 februari 1942.

215 KNIL soldaten waren in januari 1942 op het eiland Tarakan gestationeerd en bewaakten en bedienden er twee kustbatterijen. Ze wisten niet dat hun eenheid zich had overgegeven. Zij vochten door en werden door de Japanners na overgave direct geëxecuteerd. 

Bron: e-mail Jan Brauer 7 nov.`09;  www.wereldoorlog2.com ; e-mail W.M.Adriaans 16 juli '13; L.de Jong, Het Koninkrijk der Nederlanden..., dl. 11a, 2e helft, p.803; C. van Heekeren, Moord en Brand: Oost-Borneo 1942, Den Haag 1969, p.204-205; Jack Boer, Koninklijke Olie in Indië. De prijs voor het vloeibare goud, 1939-1953 (Bergen 1997); NRC 21 jan.2019 over executie op Tarakan;

De olievelden van Tarakan, een eiland bij de noordoostkust van Borneo (Ned. Indië), het huidige Kalimantan, bleken vernield te zijn, toen de Japanners Tarakan in januari 1942 in handen kregen. De Japanners wilden, hoe dan ook, voorkomen dat hetzelfde zou gebeuren met de olievelden in Balikpapan, stad aan de oostkust van Borneo. De in Tarakan krijgsgevangen genomen kapiteins A.H.Colijn en G.L. Reinderhoff werden door de Japanners met een ultimatum naar Balikpapan gezonden. Het ultimatum hield in dat alle Nederlanders, militairen en burgers, gedood zouden worden als te Balikpapan de olievelden werden vernield. Direct na het overhandigen van het ultimatum liet de bevelvoerende luitenant-kolonel C. van den Hoogenband er de olievelden onklaar maken. Een ooggetuige J.Th.van Amstel (donker gekleurd, kon zich voordoen als Indonesiër) verklaarde dat hij op 24 februari zag, dat alle Nederlanders, inclusief de patiënten uit het hospitaal van Balikpapan, bij elkaar gezet werden op het strand van Balikpapan. Twee ambtenaren van het Binnenlands bestuur werden eerst onthoofd. Daarna werden de Nederlanders de zee in gedreven, waar ze één voor één werden doodgeschoten, In totaal zijn de namen van 61 Nederlanders bekend, onder wie drie uit Nijmegen afkomstig, dominee K.F.Creutzberg, sergeant A.G.H.Dikschei en hoofdinspecteur van politie W.H.Verplak. Over de datum waarop de moordpartij plaatsvond bestaat verschil van mening, 20 of 24 februari 1942.

215 KNIL soldaten waren in januari 1942 op het eiland Tarakan gestationeerd en bewaakten en bedienden er twee kustbatterijen. Ze wisten niet dat hun eenheid zich had overgegeven. Zij vochten door en werden door de Japanners na overgave direct geëxecuteerd. 

Bron: e-mail Jan Brauer 7 nov.`09;  www.wereldoorlog2.com ; e-mail W.M.Adriaans 16 juli '13; L.de Jong, Het Koninkrijk der Nederlanden..., dl. 11a, 2e helft, p.803; C. van Heekeren, Moord en Brand: Oost-Borneo 1942, Den Haag 1969, p.204-205; Jack Boer, Koninklijke Olie in Indië. De prijs voor het vloeibare goud, 1939-1953 (Bergen 1997); NRC 21 jan.2019 over executie op Tarakan;

Lees meer




Voor andere personen bij deze gebeurtenis kies:

Balikpapan -Borneo- Massa-executie

Meer dan een naam dankzij u. Heeft u informatie over of foto’s van personen op deze site, stuur deze dan naar ons via contact.